به نقل از «فارس»

تاریخ هنر ایران – آیا تاریخ باز هم تکرار می شود؟

تاریخ انتشار: ۹ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۰۰۱۹۷۰

تاریخ هنر ایران یک تاریخچه بسیار غنی و پرفراز و نشیب دارد که تا هزاران سال قبل از میلاد آغاز شده است. این تاریخ هنری که در ایران به تنهایی و یا در تعامل با فرهنگ‌های دیگر شکل گرفته است، شاهکارهای بی‌نظیری در زمینه‌های مختلف هنری از جمله معماری، نقاشی، شعر، موسیقی و صنایع دستی را به جهان هنر هدیه کرده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

هنر ایران غنی ترین میراث فرهنگی و تاریخی این سرزمین است. از زمان‌های باستانی تا به امروز، هنرمندان ایرانی با استفاده از تکنیک‌ها و سبک‌های خلاقانه، آثاری بی‌نظیر و زیبا را خلق کرده‌اند.

هنر قدیمی ایران، با نمادها و تصاویری که در نقوش سنگی و نقاشی‌های دیواری باستانی مشاهده می‌شود، شروع شد. در دوران هخامنشیان و آخرین سلسله های هخامنشی، معماری بزرگی در تخت جمشید و پاسارگاد شکل گرفت. این ساختمان‌ها با ستون‌های بلند، پرتال‌های بزرگ و نقش‌های سنگی مورد توجه هستند.

سپس با ظهور اسلام در ایران، معماری اسلامی با ورود الگوهای هنری اسلامی و استفاده از عناصری مانند کاشی‌کاری، عربسکه، آجرکاری و آرشیتکتورهای خاص مانند سقفهای خمیده و مناره‌ها شکل گرفت. مسجدهای بزرگی مانند مسجد جامع اصفهان و مسجد شیخ لطف‌الله در اصفهان، مسجد ملک در قم و مسجد شیخ لطف‌الله در خراسان برخی از نمونه‌های برجستهٔ معماری این دوره هستند.

در دورهٔ رنسانس، تاریخ هنر ایران تحت تأثیر هنرهای اروپایی قرار گرفت. در این دوره، نقاشی مینیاتور، قالیبافی و صنایع دستی معروف ایران نیز به شهرت رسیدند. هنر قاجار نیز با الهام از هنرهای اروپایی در دورانی که روشهای نقاشی و رنگارنگی در ایران معرفی شد، شکوه خود را به اوج رساند. این دوره شاهکارهایی همچون عمارت های نیاوران و گلستان تهران را به وجود آورد.

با ظهور مدرنیسم در قرن بیستم، هنر ایران نیز تحت تأثیر جریان‌های هنری جهانی قرار گرفت. هنرمندان ایرانی با تلقین‌های غربی و الهام از فرهنگ خود، آثاری زیبا و نوآورانه در زمینه‌های مختلف مانند نقاشی، مجسمه‌سازی و معماری ایجاد کردند.

امروزه، هنر ایران همچنان در حال تکامل و تغییر است. هنرمندان معاصر ایران از طریق تلقین‌های فرهنگی و اجتماعی خود، آثاری متنوع و نوآورانه را تولید می‌کنند. نمایشگاه‌های هنری، گالری‌ها و موزه‌ها در سراسر ایران فرصتی را برای دیدن و آشنایی با هنر ایران به مردم و بازدیدکنندگان ارائه می‌دهند.

تاریخ هنر ایران نشان می‌دهد که هنرمندان و معماران ایرانی توانسته‌اند آثاری بی‌نظیر و بی‌مانند خلق کنند که همچنان تأثیرگذاری بر هنر و فرهنگ جهان دارند. از آثار باستانی گرفته تا آثار معاصر، هنر ایران به عنوان یکی از میراث‌های فرهنگی جهانی شناخته می‌شود و برای همیشه در تاریخ هنر جاودانه خواهد ماند.

هنر در زمان‌های باستانی

از نقش‌های کاخ‌های آشوری و ایلامی، گنبد و آثار هنری و گنبدهای سلجوقی تا نقش هنر و معماری در امپراطوری هخامنشی، جنبه‌های هنری متعددی وجود دارد.

هنر در زمان باستان ایران، یکی از شگفت‌انگیزترین و جذاب‌ترین جنبه‌های فرهنگی و تاریخی این سرزمین بوده است. از نقش‌های باستانی و سنگ‌نگاری‌های پیش از تاریخی تا معماری و آثار هنری باستانی، هنرمندان با استفاده از خلاقیت و استعداد خود، آثاری بی‌نظیر را در طول تاریخ ایران خلق کرده‌اند.

از آثار هخامنشی مانند تخت جمشید و پاسارگاد تا آثار سلجوقی مانند معبد جامع اصفهان و بناهای زیبای دیگر، هنرمندان با استفاده از سبک‌ها و فنون معماری خاص، آثاری بی‌نظیر را به وجود آوردند.

از نقاشی‌های دیواری در پرگردهای پاسارگاد تا منبت‌کاری‌های زیبا در دربهای معابد، هنرمندان با استفاده از طرح‌ها و نمادهای خاص، آثاری بی‌نظیر را خلق کردند که هنوز هم در هنر امروز ایران تأثیرگذار هستند.

هنر دوره ایران باستان شامل آثار هنری و معماری سه هزار ساله تمدن‌های قدیمی ایران است. این دوره شامل دوران‌های مختلفی مانند هخامنشی، پارتیان و ساسانیان است که هر کدام تأثیر خود را بر هنر و معماری ایران باستان گذاشته‌اند. یکی از ویژگی‌های برجسته هنر دوره ایران باستان، استفاده از نمادها و نقوش معنای دار است.

نقوش باستانی در آثار هنری به شکل‌های هندسی، حیوانات، گیاهان و نمادهای دینی و مذهبی مانند فرمانروایی، خدایان و ارواح پرداخته شده‌اند. در معماری ایران باستان، از ستون‌های آرامگاهی و آجرهای منقوش برای ساخت ساختمان‌های بزرگ مانند تخت جمشید و پاسارگاد استفاده شده است. طرح‌های هندسی پیچیده و فرم‌های منحصر به فرد نیز در سقف‌ها و دیوارهای ساختمان‌ها به چشم می‌خورند.

این آثار هنری و معماری به ما امکان می‌دهند تا درک بهتری از سبک زندگی، دین، سیاست و هنر این دوران را داشته باشیم. هنر دوره ایران باستان تأثیر زیادی بر هنر و فرهنگ مناطق اطراف نیز داشته و بخشی از تاریخ هنر جهان است.

تاریخ هنر ایران در دوره اسلامی

هنر اسلامی که از هنر رومی و هنر بیزانسی الهام گرفته است یکی از نقاط اوج تبلور هنر در تاریخ هنر ایران است.

از معماری مساجد، مدارس و بناهای تاریخی در دوره‌های سلجوقی، صفوی و قاجاری تا نقاشی، منبت‌کاری و فرش بافی، هنر ایران در این دوره‌ها بسیار توسعه یافته است و آثاری بی‌نظیر را به جا گذاشته است.

 

دورهٔ سلجوقیان (1040-1194 میلادی)، یکی از زمان‌های بزرگ در تاریخ هنر و معماری ایران بود. در این دوره، آثار معماری بسیار زیبا و منحصر به فردی ساخته شد که تأثیر آنها تا به امروز در فضای هنری و فرهنگی ایران مشهود است. در زیر، به برخی از آثار معماری سلجوقی معروف اشاره خواهم کرد:

مسجد جامع اصفهان: این مسجد در شهر اصفهان واقع شده و به عنوان یکی از پیشتازان معماری سلجوقی در ایران شناخته می‌شود. طراحی گستردهٔ این مسجد، با استفاده از کاشی‌کاری‌های رنگارنگ و معماری منحصر به فرد، آن را به یکی از آثار برجستهٔ هنری ایران تبدیل کرده است.
آرامگاه سلطان سنجر: این آرامگاه در شهر مراغه قرار دارد و به عنوان یکی از آثار برجستهٔ معماری سلجوقی در ایران شناخته می‌شود. ساختمان آرامگاه سلطان سنجر از سنگ‌های سفید و سیاه مرمر ساخته شده است و تزئینات زیبایی از جمله کاشی‌کاری‌ها و سنگ‌نگاری‌های طبیعی دارد.
بقعه خواجه ربیع: این بقعه در شهر میانه قرار دارد و یکی از آثار مهم معماری سلجوقی است. ساختمان بقعه خواجه ربیع از سنگ‌های مرمر ساخته شده است و دارای طراحی‌های پیچیده و زیبا است. تزئینات داخلی و خارجی این بقعه شامل کاشی‌کاری‌های رنگارنگ و سنگ‌نگاری‌های دقیق است.
آرامگاه ملک‌شاه: این آرامگاه در شهر ساوجبلاغ واقع شده و یکی از نمونه‌های برجستهٔ آرامگاه‌های سلجوقی است. ساختمان آرامگاه ملک‌شاه دارای طراحی زیبا و تزئیناتی است که از سنگ‌های مرمر ساخته شده‌اند.

هنر ایران در دوران معاصر

در این بخش، به بررسی هنر در دوران معاصر ایران می‌پردازیم. از طراحی صنعتی و معماری مدرن، نقاشی و نمایشگاه‌های هنری، تئاتر و سینما تا اثرگذاری هنرمندان معاصر ایران در صحنه جهانی، تحولات و نوآوری‌های هنری در این دوران چشمگیر است.

در دوران معاصر، هنر ایران تحت تأثیر تغییرات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی قرار گرفته و رشد و تحولات بسیاری را تجربه کرده است. هنرمندان ایرانی در این دوره، با استفاده از تکنیک‌ها و روش‌های مدرن، آثاری را خلق کرده‌اند که همچنان به عنوان بخشی از صحنهٔ هنر جهان شناخته می‌شوند.

نقاشی معاصر ایران، با الهام از هنرهای بین‌المللی و با تأکید بر بیان احساسات و ایده‌های فردی، تنوع و غنایی بیشتری پیدا کرده است. هنرمندان نقاش ایرانی در این دوره، با ادغام فنون سنتی و مدرن، آثاری پراز ابتکار و خلاقیت را خلق می‌کنند. آثاری با تمرکز بر مسائل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و هویت ملی به نمایش گذاشته می‌شوند.

مجسمه‌سازی نیز در هنر معاصر ایران جای خود را دارد. هنرمندان مجسمه‌ساز ایران با استفاده از مواد و فنون متنوع، آثاری نوآورانه و شگفت‌انگیز را خلق می‌کنند. آثار مجسمه‌سازی معاصر ایران، به تمایز و تأثیرگذاری خودشان در صحنهٔ هنر جهانی معروف هستند.

علاوه بر این، هنر ایران در زمینهٔ فیلم‌سازی، موسیقی، عکاسی و هنرهای نمایشی نیز به توسعهٔ قابل توجهی رسیده است. هنرمندان و سازمان‌های فرهنگی در ایران، با برگزاری جشنواره‌ها، نمایشگاه‌ها و کنسرت‌ها، فرصت‌هایی را برای ارتقاء هنر و ارائهٔ آثار معاصر فراهم می‌کنند.

در دوران معاصر، هنر ایران همچنان به دنبال حفظ هویت فرهنگی خود است و برخی هنرمندان بر مسائل اجتماعی و سیاسی کشور تمرکز دارند. از طریق هنر، برخی از مسائل پیچیده و جامعه‌شناختی را بیان و تبیین می‌کنند و در جریان‌های هنری جهانی شناخته شده‌اند.

هنر معاصر ایران همچنان درحال توسعه و تغییر است. هنرمندان ایرانی با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های نوین ورسانه‌های دیجیتال، آثاری بی‌نظیر و خلاقانه را خلق می‌کنند. همچنین، با ارتباط بیشتر با جامعهٔ بین‌المللی، هنرمندان ایرانی از تبادل ایده‌ها و تجارب هنری بهره‌مند می‌شوند و ارتباطات فرهنگی را تقویت می‌کنند.

تاریخ هنر جهان

تاریخ هنر جهان، به گذشتهٔ هزاران سالهٔ انسانیت بازمی‌گردد. از نقاشی‌های دیواری و آثار باستانی مانند نقوش چینی و مصری، گرفته تا نقاشی رنسانسی و هنر معاصر، هنر به عنوان زبانی بی‌کلام، احساسات، ایده‌ها و تمایلات انسان را بازتاب می‌دهد. مجسمه‌سازی، معماری، نقاشی، عکاسی و هنرهای نمایشی نمونه‌هایی از تنوع و غنای هنر جهان هستند.

هنر، نقش مهمی در نگهداری تاریخ و فرهنگ اماکن و جوامع دارد و همچنین به عنوان یک پل ارتباطی بین مردم و فرهنگ‌ها عمل می‌کند. تاریخ هنر به مطالعه تحولات هنر در طول زمان می‌پردازد، از ارتقای هنرهای باستانی تا تکامل هنرهای معاصر. در طول تاریخ، هنرمندان با استفاده از تکنیک‌ها، فرم‌ها و محتواهای متنوع، آثاری خلق کرده‌اند که نه تنها ارزش هنری، بلکه ارزش تاریخی و فرهنگی نیز دارند.

هنر پیش از تاریخ: هنر پیش از تاریخ به هنری اشاره دارد که در دوران‌های اولیه تمدن‌ها و تمدن‌های باستانی سراسر جهان ایجاد شد. این هنر شامل نقاشی‌های دیواری، نقوش روی سنگ، مجسمه‌سازی و صنایع دستی می‌شود. نمونه‌هایی از هنر پیش از تاریخ شامل نقاشی‌های دیواری در تخت جمشید در ایران، نقوش روی سنگ در آتشکده‌های وادی همان در فرانسه و مجسمه‌های اهرام مصر و سنگگ و مجسمه‌های سنگی پولینیزی در جزایر پاسیفیک هستند.

هنر یونان باستان: هنر یونان باستان به هنری اشاره دارد که در دوران سلسله‌های یونان باستان، از قرن هشتم پیش از میلاد تا قرن اول میلادی، در شبه‌جزیره یونان و دیگر مناطق یونانی‌زبان جهان وجود داشت. این هنر شامل معماری بزرگی مانند پارتنون در آکروپولیس آتن، نقاشی‌های وازموزیس و رسومات سفالی و مجسمه‌سازی با تأثیرات فلسفی و ایده‌آلی در قالب همانون و کلاسیک می‌شود.

هنر رنسانس: رنسانس به عنوان یک جنبش فرهنگی و هنری در اروپا از قرن چهاردهم تا شانزدهم میلادی شناخته می‌شود. در این دوره، ایده‌ها و آثار هنری یونان باستان و روم باستان برزگان اروپایی را تحت تأثیر قرار داد. هنرمندان معروفی مانند لئوناردو داوینچی، میکلانژلو و رافائل در این دوره آثار بزرگی خلق کردند.

هنر باروک: هنر باروک در قرن هفدهم میلادی ظهور کرد و تا قرن هجدهم ادامه یافت. این دوره شامل آثاری با جزیبایی غنی، جزئیات پرحجم، رویکرد موضوعی و عمیق، تأثیر مذهبی و سیاسی بود. هنرمندان بارزی مانند کاراواجو، رمبرانت و ورمیر در این دوره فعالیت داشتند.

هنر مدرن: هنر مدرن به دوره‌ای از قرن نوزدهم تا اوایل قرن بیستم اشاره دارد. این دوره با تغییرات اجتماعی، فرهنگی و فناوری همراه بود و نمایانگر تجدد و نوآوری در هنر بود. جنبش‌های هنری مانند انطباقیونیسم، انطباقیونیسم تجربی، سررئالیسم و اکسپرسیونیسم در این دوره شکل گرفتند. نمونه‌هایی از هنرمندان برجسته در این دوره عبارتند از ونسان ون گوگ، پابلو پیکاسو و هنرمندان مکعبیستی مانند پیت موندریان.

هنر معاصر: هنر معاصر از اواخر قرن بیستم تا به امروز در حال شکل‌گیری است. این دوره با تنوع بیشتری در رویکردها، رسانه‌ها و مفاهیم هنری روبرو است. هنرمندان معاصر تلاش می‌کنند مسائل اجتماعی، سیاسی، جنسیتی و فرهنگی را در آثار خود بازتاب دهند و از تکنولوژی‌های نوین نیز بهره می‌برند. هنرمندان معاصر معروفی مانند آندی وارهول، جان بالدساری و تریسی امین در این دوره فعالیت داشتند.

در دوران مدرن و معاصر، هنرمندان به آثاری دست یافتند که علاوه بر بیانگری از زمان خود، اغلب به چالش کشیدن تکنیک‌ها و قوانین هنری معمول نیز می‌پرداختند. به طور کلی، تاریخ هنر نه تنها به ما کمک می‌کند تا از تحولات و تغییرات هنر در طول زمان آگاه شویم، بلکه درک بهتری از فرهنگ‌ها، اعتقادات و ارزش‌های جوامع مختلف به ما می‌دهد. هنر، به عنوان یک زبان جهانی، در ارتباط و تعامل بین فرهنگ‌ها نقش مهمی ایفا می‌کند و تاریخ هنر، ابزاری برای درک و تحلیل عمقانه‌تر این تعاملات است.

منبع: فارس

کلیدواژه: هنر بناهای تاریخی هنرمندان با استفاده نقاشی های دیواری هنرمندان ایرانی آثاری بی نظیر تاریخ هنر ایران هنرمندان معاصر دوران معاصر معماری سلجوقی شناخته می شود یونان باستان ایران باستان پیش از تاریخ هنر ایران خلق کرده اند معاصر ایران عنوان یک مجسمه سازی هنر معاصر تخت جمشید کاشی کاری آثار هنری تحت تأثیر تکنیک ها هنر جهان فرهنگ ها شکل گرفت ساخته شد کاری ها ایده ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۰۰۱۹۷۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

لزوم برندینگ شهری با احیای گرافیک محیطی

تین نیوز

تصور کنید برای یک روز تمام کتاب ها و مجله های دنیا بدون حتی یک تصویر منتشر شوند، در خیابان ها و کوچه هایی قدم بزنید که هیچ المان شهری و بیلبورد و تبلیغاتی در آن دیده نمی شود و رنگ و تصویر و تخیل از زندگی تان قهر کرده باشد، دنیا بدون حضور گرافیست ها همین شکل است؛ خسته کننده و یکنواخت. گرافیست ها جهان را به جای بهتری برای تماشا و زندگی تبدیل کرده اند و اگر نبودند، زندگی همان قدر کسالت بار بود که تماشای کارتون از تلویزیون سیاه وسفید.

 

۲۷ آوریل امسال مصادف با ۷ اردی بهشت، نمایشگاهی از آثار پوستر ۷۷ هنرمند از ۳۶ کشور دنیا به مناسبت هفته گرافیک با کیوریتوری بهنام رئیسیان در ساری برگزار شد. در گفت و گوی پیش رو، بهنام رئیسیان از چرایی و چگونگی برپایی نمایشگاه، گرافیک در مازندران، زیباسازی شهری در استان، مشکلات توسعه این شاخه از هنر در مازندران و این که آیا راه ورود به جهان هنر صرفا از دانشگاه می گذرد یا نه؛ می گوید.

۷۷ هنرمند جهانی در مرکز مازندران

به گفته رئیسیان گرافیک ایران الهام گرفته از لهستان است که در گذر زمان، با حذف و اضافه به گرافیک ایران تبدیل شده، بارزترین عیار سنجش این اثرگذاری نیز در تفکر و آثار هنرمندان قدیمی ایرانی دیده می شود؛ فضاهایی پر شده با عناصر بصری درهم تنیده و انتقاد از مینیمالیسم.

این دانش آموخته هنر، درباره چگونگی برگزاری نمایشگاهی با شرکت هنرمندانی از سراسر جهان در مرکز استان می گوید: ۱۷ سال فعالیت تخصصی در حوزه طراحی پوستر و گستره مراودات با سراسر دنیا بستری شد برای جلب اعتماد و همکاری با هنرمندان جهانی تا آثاری را طراحی و به این نمایشگاه ارسال کنند. مکاتبات مان نزدیک به یک ماه طول کشید و درنهایت ۷۷ آرتیست از ۳۶ کشور جهان در دو بخش فیزیکی و مجازی این نمایشگاه شرکت کردند. تعدادی از آثار در قالب پوسترهای کاغذی و برخی هم به صورت ویدئوپروژکتور نمایش داده می شود. برای نمایش هم به قول همکارم «چه جایی بهتر از ساری!»، برای من ساری مرکز جهان است.

رئیسیان در ادامه به جایگاه ساری در گرافیک ایران می پردازد: به واسطه کارم در ده ها شهر و استان حضور داشتم. ظرفیتی که در ساری وجود دارد در هیچ جای دیگری وجود ندارد و اگر آرتیست های ما کوتاهی می کنند نباید تصور کنیم که ساری ظرف مناسبی برای توسعه گرافیک نیست. در ۴ سال گذشته فضا را امیدوارکننده تر دیدم، من با اکثر هنرمندان استان در ارتباطم و می بینم که کم کم به ساری برگشته اند و به فکر کار در این جغرافیا هستند. خب این مساله حتی اگر در حد حرف هم باشد امیدوارکننده است.

برندینگ شهری با احیای گرافیک محیطی

در دنیای امروز برندینگ شهری به عنوان یکی از راه های توسعه و رونق اقتصاد شهرها بر پایه منابع بومی و داخلی شناخته می شود، اگر نگوییم تمام، اما بخش بزرگی از بار برندینگ بر دوش گرافیست ها است. رئیسیان درباره استفاده از المان ها و نقوش بومی در برندینگ شهری می گوید: در کشورهای کوچک تری مثل عراق، فلسطین یا کره جنوبی برگزاری نمایشگاه های پوستر به رشد شهرها و اقتصاد بومی منطقه کمک کرده است، به طور کلی تصویر زودتر و راحت تر از کلمه روی ذهن مخاطب اثر می گذارد و از طرف دیگر ماندگاری بیشتری هم در حافظه دارد، به این معنا که مخاطب با دیدن آن نشانه، تصویر یا المان به یاد مقصد می افتد و این تداعی به نهادینه شدن تصویر برند و گسترش آن در جهان کمک می کند.

این هنرمند مازندرانی تماشای آثار شهری را نوعی برندینگ دانسته و ادامه می دهد: افراد با دیدن یک اثر هنری که موضوع آن «ساری» یا «مازندران»است در تعامل با موضوع قرار می گیرند و در تداوم ارتباط بصری، اثرگذاری لازم برای ایجاد وفاداری در حافظه مخاطب شکل می گیرد، در نتیجه مخاطب عادی بعد از مدتی به مخاطب فعال تبدیل می شود. یکی از راهکارهای ماندگاری در حافظه مخاطبان استفاده از تصویر و نماد است، مثل مجسمه های شهری، نقاشی دیواری و عناصر بصری ای که یادآور مقصد در ذهن مخاطب باشد. المان های تصویری و نقوش بومی مازندران قابلیت بسیار زیادی برای استفاده در فضای شهری و بصری دارند اما متاسفانه چنان که باید از آنها استفاده نکرده ایم.

«میدان ساعت» ظرفیت بالقوه برندینگ شهری

به اعتقاد رئیسیان گرافیک مازندران با میدان ساعت شناخته می شود، نمادی که کمتر موردتوجه قرار گرفته ، وی دراین باره اظهار می کند: پتانسیل ساری بسیار بالاتر از حدی است که دیده می شود و این مساله ای است که خود من خیلی با آن درگیرم. تا به حال ۴ یا ۵ پروژه رایگان به شهرداری تحویل دادم تنها به دلیل تعلق خاطری که به این شهر داشتم؛ اما توجهی نکردند و اجرا هم نشد. قصد گلایه ندارم ولی من این شهر را خانه خودم می دانم اما در آن غریبم، این همان ناامیدی است که در نسل هنرمندان ما ریشه دوانده، هنرمندانی داریم که آثارشان به خارج از کشور فروخته می شود اما در همین شهر ناشناس مانده اند.

در زیباسازی شهری ضعیف هستیم

از رییسیان درباره زیباسازی شهری مازندران و نقاط ضعف آن می پرسم، در پاسخ می گوید: ببینید همان طور که یک فرد عادی نمی تواند در کار پزشک ابراز عقیده کند، درباره زیباسازی شهری هم همین امر مصداق دارد، باید افراد واجد صلاحیت در این مساله قدرت انتخاب و اعمال نظر داشته باشند. در جامعه ما هنر با نگاه سرسری مورد قضاوت قرار می گیرد و این تصور وجود دارد که طراحی و اجرای آثار شهری از عهده همه برمی آید.

به نظر می رسد یک سر این ماجرا به تغییر ذائقه عمومی و سازگاری مردم با آن چه که در فضای شهری با آن مواجه اند بازمی گردد، تغییری که نه یک شبه، بلکه در گذر زمان اتفاق افتاده، این هنرمند در پاسخ به این سوال که آیا ذائقه عمومی به تماشای آثار سطحی عادت کرده یا نه؛ می گوید: خب بدیهی است که ما در زیباسازی شهری دچار ضعف هستیم، اما من درصدی خود هنرمند را مقصر می دانم. هنر به خلق اثر محدود نیست و بسیاری از مباحث در کشور ما مطرح نمی شود، در تمام دنیا علاوه بر طراحی، پرزنت هم اهمیت دارد. درواقع چگونگی ارائه اثر در تغییر ذائقه عمومی اثرگذار است، هنرمند باید مخاطب را با اثر خوب و چرایی اهمیت دادن به آن آشنا کند. شخصیت عادی آنچه که می خواهد را طلب می کند اما هنرمند می تواند تغییر ایجاد کند. مخاطب با دیدن اثر هنریِ خوب، به مرور با معیارهای ارزش گذاری آشنا می شود و تغییر ذائقه عمومی اتفاق می افتد.

هنرمند ساروی ادامه می دهد: در شهرهای بزرگ تر متولیان و مسئولان هنر به وظایف شان آگاهند و تعامل لازم میان نهادهای فرهنگی، هنرمندان و مخاطبان آثار هنری به واسطه همین آگاهی شکل می گیرد. قصدم این است بگویم این امر اشتباهی یک طرفه نیست و من به عنوان هنرمند باید با جامعه مخاطبان، مسئولان و افراد فعال این حوزه تعامل داشته باشم.

به عقیده رئیسیان بخشی از ضعف های این حوزه به عدم تعامل جامعه فرهنگی مازندران برمی گردد: چند سال قبل نمایشگاهی با مشارکت ۲۰ آرتیست از سراسر جهان با موضوع اختصاصی «ساری» در اداره کل فرهنگ و ارشاد مرکز استان برگزار کردم. ببینید اهمیت قابل توجهی دارد که از ۲۰ کشور دنیا، آرتیست ها پوستر اختصاصی برای ساری و مازندرانی که هرگز آن را ندیده اند، خلق کنند. تصور کنید شخصی از اندونزی پوستری از میدان ساعت ساری طراحی کرده در حالی که هرگز این بنا را ندیده، این قدرت تصور و هنر دست آنها است که حتی من ساروی هم نتوانستم آن را تصور کنم.

خب این فرصت طلایی به راحتی از دست رفت، چطور؟ مسئولان همان زمان قول بیلبورد شهری دادند و من هم پیگیر کار شدم، اما توجهی نشد و از کنار نمایشگاهی با این دستاورد به راحتی عبور کردند. بعد از نمایشگاه آثار در جای دیگری اکران نشدند و این فرصت به راحتی از دست رفت. انتظار زیادی نداشتم جز این که مردم از این زیبایی بصری استفاده کنند. بحث بر سر نمایشگاه نیست! بلکه توجه به ساری اهمیت دارد.

هنرمندان در میانه راه کنار می کشند

رئیسیان درباره جایگاه گرافیک مازندران در کشور می گوید: در حال حاضر نمی توانم بگویم ما استانی شاخص در این هنر هستیم. با استان های زیادی کار می کنم و متوجه شدم دانشجویان و هنرجویان مازندران دانش بیشتری نسبت به دیگر استان ها دارند و می توان آینده خوبی برای شان متصور شد؛ اما به دلیل نبود حمایت بعد از این که تا اندازه ای به جلو حرکت کردند، در میانه راه کنار می کشند.

او با ابراز امیدواری نسبت به آینده هنر در مازندران اظهار می کند: به عقیده من گرافیک در ساری سال ها است که مرده اما با تلاش اساتید و هنرمندان می توانیم انتظار تغییر در آینده ی هنر مازندران داشته باشیم. از طرف دیگر روند کار اداری در مازندران نسبت به استان های دیگر طولانی تر و با فیلترهای بیشتر انجام می شود که باعث دلسردی هنرمندان می شود.

این هنرمند خاطره ای از مشکلات اداری نمایش آثار هنری در استان نقل می کند: چند سال قبل نمایشگاهی در تهران داشتیم که همان نمایشگاه در مازندران با حذف ۴۰ درصد آثار برگزار شد، چطور در یک کشور برای یک مساله واحد، قوانین استان به استان تغییر می کند؟ هنرمندان به من اعتماد کردند و باید پاسخگو بودم که چرا آثارشان در مازندران قابل نمایش نیست.

او در ادامه می گوید: در مشهد، زاهدان و بسیاری شهرهای دیگر نمایشگاه برگزار کردم اما فقط در مازندران این اندازه از سختگیری وجود دارد، به نظرم بین مخاطبان مازندرانی و باقی استان ها نباید تفاوت و تبعیضی قائل شد. در کشورهای دیگر هنرمندان با فکر آزاد کار می کنند و به همین دلیل جریان های هنری شکل می گیرند و رشد می کنند. با محدودیت ها نمی توان ایده پردازی کرد و در ادامه هنرمند حذف می شود.

«کار دست» همچنان مهم تر

جهان با شیب تندی به سوی دیجیتالیزه شدن حرکت می کند، اما در این میان «کار دست» واژه ای است که با گذر زمان نه تنها اعتبارش را از دست نداده، بلکه هر روز طرفداران بیشتری پیدا کرده، رئیسیان اهمیت اثری که با دست خلق شده و تفاوت آن با آثار دیجیتالی را این طور بیان می کند: تجربه کاری من در کشورهای مختلف نشان می دهد که حتی در رقابت های بین المللی، اثری که با دست خلق شده امتیاز بیشتری دارد. چه بدانیم و چه ندانیم، حین کار با دست بخشی از احساسات و عواطف ما به مدیوم خلق اثر منتقل می شود و کار دست، به نوعی اثر انگشت هنرمند در بیان عواطف و افکار او به شمار می آید. به نظرم هر کدام از شیوه های خلق اثر ویژگی ها و ارزش های خاص خود را دارند اما اثر دست امتیاز بیشتری دارد.

استمرار و تعامل، رمز بقای هنرمند

برای بخش بزرگی از جامعه راه هنرمند شدن از دانشگاه می گذرد، رئیسیان درباره اهمیت تحصیلات دانشگاهی در شکل گیری شخصیت هنرمند و اندیشه او می گوید: من یکی از افرادی هستم که مخالف فکر کردن به این که کجا و در چه دانشگاهی درس می خوانید هستم. برای من چندان تفاوتی ندارد که دانشگاه برویم یا نرویم. معتقدم سه اصل خواستن، تعامل و استمرار در شکل گیری شخصیت هنرمند و بقای او در جامعه هنری اثرگذارتر از ورود به دانشگاه است. به شخصه از مکاتبات و تعاملاتم با هنرمندان دیگر بیشتر یاد گرفتم تا حضور در فضای دانشگاهی، مساله مهم استمرار است و اهمیتی ندارد در کدام دانشگاه درس می خوانیم، خودم در هنرستان دانش آموز قدرتمندی نبودم اما استمرار رمز موفقیتم بود. ببینید با پیشرفت علم و تکنولوژی یادگیری آسان تر شده، فضای اینترنتی، برنامه ها و اپ های متنوعی در دسترس مان قرار دارد. ممکن است تعدادی هم ناامید باشند اما به نظرم باتوجه به در دسترس بودن منابع آموزشی در دنیای امروز، عدم یادگیری تنها یک بهانه است.

او در پایان تاکید می کند: ۵۰ درصد هنر، خلق اثر و باقی ارتباط هنرمند با جهان پیرامون اوست، بدون این ارتباط تفکر هنری تکمیل نمی شود و به همین دلیل معتقدم باید با جامعه درون و بیرون ارتباط داشته باشیم.

آخرین اخبار حمل و نقل را در پربیننده ترین شبکه خبری این حوزه بخوانید